|
Door Hans Walgenbach, oktober 2012
Eric Jan van de Geer onderzoekt in deze publicatie Rotterdam.
De visuele verschijningsvorm van de stad wordt door hem ondervraagd en geherdefinieerd in een serie bewerkte polaroids. De anonimiteit van de metroarchitectuur, de gesloten façades en voortuintjes in sommige buurten en honden worden in deze publicatie uitgelicht. De foto’s reflecteren de stad in een artistiek concept waarin formele principes uit de schilderkunst samen gaan met het licht van de fotografie.
Beelden die we kennen uit het alledaagse leven in de stad worden door hem - bijna letterlijk - opnieuw belicht, of zo u wilt, onderbelicht en met onverwachte nieuwe betekenissen geladen.
Herkenbaar is het beeld van Rotterdam zoals we dat menen te kennen: de haven, Zadkine, Erasmusbrug, het beeld van Erasmus, de kubuswoningen, de Euromast… , maar nu op de foto´s van Eric Jan van de Geer significant anders. Het cliché beeld van Rotterdam zoals je dat op glanzende postkaarten tegenkomt, wordt met de beperkingen van een polaroidprogramma opnieuw gefotografeerd, bewerkt en gemanipuleerd tot kunstwerk met een eigen betekenis die wel visueel met de stad verbonden blijft.
Rotterdam heeft vele gezichten. In tegenstelling tot wat citymarketeers ons graag van de stad laten zien, zijn sommige buurten – soms bijna letterlijk – met kranten dichtgeplakt. Gevels met gesloten gordijnen of dichtgetimmerde ramen stralen een onuitgesproken angst uit. Voortuintjes keurig betegeld of iets te netjes aangelegd roepen een triest en ambivalent gevoel op. Hier wil men het ook gezellig hebben, maar je voelt dat het nooit wat wordt.
De serie polaroids die de Geer over dit onderwerp maakte, genereert zeker een dergelijk gevoel; het is moeilijk uit de foto´s weg te filteren. Toch gaat het in de serie – zoals in al het werk van Eric Jan van de Geer – in belangrijke mate over de formele opbouw van het beeld: de compositie, kleur, perspectief en ruimte. Het is geen documentaire fotografie wat de kunstenaar ons in deze publicatie laat zien. Zijn reflecties op de stad zijn persoonlijke notities en keuzes, maar hebben niet tot doel een verhaal te vertellen. Geprobeerd wordt de anekdote juist zoveel mogelijk vermijden. Zo zijn de honden die zijn afgebeeld in dit boek geen acteurs maar vertegenwoordigen wel een gevoelswaarde die van invloed is op het uiteindelijke visuele resultaat.
Om een stad waarin je woont en werkt te fotograferen om nieuwe beelden te scheppen, is afstand nodig. Je moet op zoek naar plekken die herkenbaar zijn maar een zekere anonimiteit vertegenwoordigen om ze betekenis te kunnen geven. Het is een sterk punt in de fotografie van Eric Jan van de Geer. De stad met zijn anonieme plekken dwarrelt als het ware door het boek. In de polaroids van de Rotterdamse Metro: Centraalstation, Maashaven, Zuidplein, Blijdorp, bijvoorbeeld. Ze laten doordat de camera het aanwezige licht niet geheel kan vangen, een vertekening van de gefotografeerde ruimtes zien waardoor een ander en nieuw beeld van de architectuur ontstaat. Het zijn elementen waar Eric Jan van de Geer op zijn tochten door de stad naar zoekt en waarbij gebruik wordt gemaakt van dat wat de polaroidcamera te bieden heeft of juist niet. In alle foto’s ontstaat door de beperkingen van de camera een zekere abstractie.
Het beeld toont zijn essentie en de Polaroid helpt daarbij doordat het beeldinformatie weglaat.
De camera laat weinig instellingskeuzes: donker, licht of normaal, veraf of nabij en bijna altijd met automatisch flitslicht. Flitslicht dat als een blinde vlek, als een tack van de fotograaf op veel van de foto’s aanwezig is: `Eric Jan was here.`. De stad wordt teruggegeven in zeer persoonlijke impressies.
